Jandarmanın Tanımı
Türkiye Cumhuriyeti Jandarması; Emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği görevleri yerine getiren silahlı genel kolluk kuvvetidir.
Jandarmanın Devlet Teşkilâtı İçindeki Yeri
Emniyet ve asayişin sağlanmasından Türkiye genelinde İçişleri Bakanı, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar sorumludur. İçişleri Bakanı, valiler ve kaymakamlar; emniyet ve asayişi sağlama görevini jandarma, polis ve sahil güvenlik vasıtasıyla yürütmektedirler. Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanı; Polis görev sahası dışı olup, bu alanlar il ve ilçe belediye hudutları haricinde kalan veya polis teşkilatı bulunmayan yerlerdir. Ancak, belediye sınırları içinde olmakla birlikte hizmet gerekleri bakımından uygun görülen yerler, jandarmanın görev ve sorumluluk alanı olarak tespit edilebilir. İçişleri Bakanının kararıyla bir il veya ilçenin tamamı polis ya da jandarma görev ve sorumluluk alanı olarak belirlenebilir. İl ve ilçelerdeki jandarma ve polis sorumluluk alanlarının sınırları, ilçelerde kaymakam, illerde vali veya görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında jandarma ve emniyet temsilcilerinin katılacağı bir komisyon tarafından belirlenir.
JANDARMANIN BAĞLILIĞI, TEŞKİLAT YAPISI VE GENEL GÖREVLERİ
Jandarmanın Bağlılığı
Jandarma Genel Komutanlığı;
a. Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlıdır.(2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu Md.4)
Jandarma Genel Komutanı Bakana karşı sorumludur. (Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Yönetmeliği Madde:4)
b. Jandarma, adlî görevlerin icrası bakımından Adalet Bakanlığına karşı sorumludur.
c. Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri şunlardır.
(1) Mülki görevleri;
Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak, (b) ve (c) bentlerinde belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak.
(2) Adli görevleri;
İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek.
(3) Askeri görevleri;
Kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen askeri hizmetleri yerine getirmek. (2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu Md.7)
ç. Jandarmanın seferberlik ve savaş halindeki görevleri: Jandarma birlikleri; seferberlik ve savaş hallerinde, Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle Kuvvet Komutanlıkları emrine girer, kalan bölümüyle normal görevlerine devam eder. Ayrıca, Jandarma birlikleri; Genelkurmay Başkanlığının talebi üzerine İçişleri Bakanının, illerde ise garnizon komutanının talep etmesi halinde valinin onayıyla kendilerine verilen askeri görevleri de yaparlar. (2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu Md.8)
d. Bölgesindeki diğer bakanlık birimleri ile de görev ilişkisi bulunmaktadır.
Jandarma Genel Komutanlığının Teşkilatı
Jandarma Genel Komutanlığı; Merkez, Taşra ve Doğrudan Merkeze bağlı birimlerden
oluşur.
Jandarma Genel Komutanlığı Teşkilatı
Merkez Teşkilatı;
- Hukuk Hizmetleri Başkanlığı,
- Jandarma Teftiş Kurulu Başkanlığı,
- İç Denetim Başkanlığı,
- Mali Hizmetler Başkanlığı,
- Denetleme Başkanlığı,
- Personel Başkanlığı,
- İstihbarat Başkanlığı,
- Asayiş Başkanlığı,
- Kriminal Daire Başkanlığı,
- Jandarma Lojistik Komutanlığı,
- Lojistik Başkanlığı,
- Strateji ve Dış İlişkiler Başkanlığı,
- MEBS Bşk.lığı,
- Jandarma Havacılık Başkanlığı,
Destek Kıtaları Grup Komutanlığından oluşmaktadır.
Taşra Teşkilâtı:
- Jandarma Bölge Komutanlıkları,
- İl Jandarma Komutanlıkları,
- İl Merkez /İlçe Jandarma Komutanlıkları,
- Komando Alay/Tabur/Bölük Komutanlıkları,
- Jandarma Özel Harekât Tabur Komutanlıkları,
- Asayiş Komando Bölük Komutanlıkları ile suç ve suçlulukla mücadele
etkinliğini artırmak maksadıyla, ihtiyaca göre teşkil edilen birliklerdir. Bu birlikler;
(a) Trafik Timleri: İl merkez ve ilçe jandarma komutanlıkları kuruluşunda,
yasalarla verilen trafik hizmetlerini yapmak üzere teşkil edilir. Trafiği düzenleme ve denetleme
görevi verilen trafik timleri, alkolmetre, görüntü kayıt sistemli hız tespit radarı dâhil standart
tesisat ve malzeme ile teçhiz edilir.
(b) Olay Yeri İnceleme Timleri: İl merkez ve ilçe jandarma komutanlıkları
kuruluşunda, delilden suçluya ulaşmak prensibi doğrultusunda olay yeri inceleme timleri teşkil
edilir. Bu timler, olay yerinin kontrol altına alınarak (suç yeri zabıtası tarafından) incelenmesi,
delillerin usulüne uygun toplanması, adlî makamlara ve inceleme laboratuvarlarına intikal
ettirilmesi görevlerini yürütür.
(c) Jandarma Motosikletli Asayiş Timleri: İl merkez ve ilçe jandarma
komutanlıkları kuruluşunda, jandarma sorumluluk bölgesinde genel emniyet ve asayişin
sağlanmasında önleyici zabıta görevi icra etmek, gerektiğinde trafik kazalarına ve meydana
gelen olaylara daha süratli müdahale etmek maksadıyla jandarma motosikletli asayiş timleri
teşkil edilir.
(ç) Jandarma Asayiş Bot Komutanlıkları: Jandarma iç güvenlik birliklerine;
göller, barajlar ve su üstü ulaşımına imkân veren akarsular ile denize kıyısı olan illerde emniyet
ve asayişin sağlanması ile kaçakçılığın önlenmesi hizmetlerine destek sağlamak maksadıyla
teşkil edilen birliklerdir.
(d) Jandarma Arama/Kurtarma Timleri: Kış ve dağ turizminin yoğun olduğu
illerde emniyet ve asayişi sağlamak ve halka yardım etmek amacıyla teşkil edilirler.
(e) Sualtı Arama Kurtarma Timi: İç sularda, sualtı ve suüstü suç delillerini
aramak ve bulmak, doğal afetler ile suda boğulma olaylarına müdahale etmek maksadıyla teşkil
edilirler.
(f) Köpek Unsurları:
(aa) Mayın Arama Köpeği Unsuru: Toprak seviyesinden (30) cm derinliğe
kadar anti personel ve anti tank mayınlar, tren rayları, patikalar, köprü, menfez, tünel giriş ve
çıkışlarında ki her türlü askeri ve kimyasal patlayıcı maddeleri ve arazide bulunan mayın, bubi
tuzakların yerlerini tespit edebilmek amacıyla teşkil edilirler.
(bb) Operasyon Köpeği Unsurları: Açık ve kapalı alanlar ile araçlarda silahlı
çatışma ihtimali yüksek olaylar ve rehine kurtarma operasyonlarında, zanlıları etkisiz hale
getirme, operasyon esnasında ilerleme istikametinde karşısına çıkacak silahlı şahsa ve
sorumlusuna yönelik anî hareketlerde komut beklemeksizin saldırmak amacıyla teşkil edilirler.
(cc) İz Takip Köpek Unsurları: Kaybolan dost ve kaçan düşman/yasa dışı
unsurları, hırsızlık, kaçakçılık, sınır ihlâlleri ile sabotaj ve operasyonlarda olay yeri ve çevresinde
kokulardan faydalanarak iz sürmek suretiyle faillerin, yasa dışı unsurların ve kaybolan şahısların
yerlerini tespit etmek amacıyla teşkil edilirler.
(çç) Bomba Arama Köpek Unsurları: Kara, hava ve deniz taşıtı, bina, bavul,
çanta vb. yerlerde ve eşyalarında önleme aramaları ile bina, ev ve müştemilatlarında yapılan
adli aramalarda, önemli personele yönelik sabotajlara engel olmak maksadıyla; tahsis edilen
araç, ikametgâh ile temasta bulunabilecekleri yerlerde askeri ve kimyasal patlayıcı maddelerin
yerlerini tespit etmek amacıyla teşkil edilirler.
(dd) Arama ve Kurtarma Köpek Unsurları: Doğal afetlerde afetzedelerin
yerlerini tespit etmek ve meydana gelen yaralanma, mahsur kalma ve kaybolma olaylarında
kazazedelerin yerlerini tespit etmek maksadıyla teşkil edilirler.
(ee) Yangın Tespit Köpek Unsurları: Kundaklama şüphesi bulunan yangın
olaylarında, yangın başlangıç noktası ile çıkış sebebinin tespit edilmesi, olay yerinin incelenerek
olayın daha kısa sürede aydınlatılması amacıyla teşkil edilirler.
(ff) Asayiş Köpek Unsuru: Toplumsal olaylarda topluluğu dağıtmak, nöbet
ve devriye hizmetlerinin ifası sırasında maruz kalınan saldırıları bertaraf etmek, kendi
sorumluluğuna verilen bir alanın korunmasını, cezaevi emniyet köpekleri, cezaevinden
olabilecek firar girişimlerinde kaçan hükümlü/tutukluyu yakalamak, cezaevine dıştan gelebilecek
saldırı, sabotaj, sızma girişimlerini tespit etmek, çıkabilecek isyan olaylarını bastırmada yardımcı
olabilmek amacıyla teşkil edilirler.
(gg) Erzak Tespit Köpek Unsuru: Birliklerin arazi aramaları esnasında, terör
örgütlerinin arazideki depo, sığınak ve barınaklarında saklayabilecekleri erzakları saklanmış
teröristlerin yerlerini tespit etmek amacıyla teşkil edilirler.
(ğğ) Uyuşturucu Madde Arama Köpek Unsuru: Uyuşturucu madde
kaçakçılığı yapan ve kullanan şahısların eşyaları, araçları, arazileri, ev ve müştemilâtı ile kara,
hava ve deniz taşıtı, bavul, çanta, ve diğer eşyalardaki uyuşturucu maddelerin yerlerini tespit
edebilmek amacıyla teşkil edilirler.
(hh) Tütün Tespit Köpek Unsuru: Kara, hava ve deniz taşıtı, arazi, bina,
depo, terminal, bavul, çanta vb. eşyalarda tütün mamüllerini yerlerini tespit etmek amacıyla
teşkil edilirler.
(ıı) Kadavra Arama Köpek Unsuru: Adli vakalarda ve kriminal olaylarda
ölen/öldürülen şahısların arazide, kapalı mekanlarda ve belirli bir bölgede toprak altına
gömülmesi, her türlü bir doğal ve doğal olmayan afet sonucunda betonarme enkaz altında kalıp
ölen şahıslar ile toprak kayması, su sel baskınları, çığ düşmesi vb. durumlara maruz kalan
cansız insanlar ile herhangi bir bölgede kaybolup ölen şahısların yerlerini tespit etmek amacıyla
teşkil edilirler.
(g) Birlikler (Tim/Takım/Bölük): Toplumsal olaylara müdahale kuvveti olarak
görev yapmak, trafiğe kapalı turistik ve mesire yerlerinde önleyici zabıta hizmeti yapmak, çevre,
av sahaları ve ormanlık bölgelerde kontrol görevi yapmak amacıyla teşkil edilirler.
(ğ) Jandarma Çocuk ve Kadın Kısım Amirliği: Korunmaya ve yardıma muhtaç,
mağdur, kaybolan ve bulunan çocuklar ve kadınlarla ilgili işlemleri yürütmek amacıyla teşkil
edilirler.
(h) Jandarma Suç Araştırma Timi (JASAT): Emniyet ve asayiş hizmetlerinde
Jandarmanın hizmet kalitesinin ve vatandaş memnuniyetinin arttırılması, profesyonel ve
tecrübeli personelden, alanda daha fazla istifade edilmesinin sağlanmasını, faili meçhul
olayların kısa sürede çözülmesi maksadıyla İlçe J.K.lığı seviyesinde teşkil edilirler.
(ı) J.Çevre Koruma Timi: Çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevre bilincinin
geliştirilmesi maksadıyla teşkil edilirler.
